6.Το μυστήριο του Γάμου

ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

6. Το Μυστήριο του Γάμου
α. Το νόημα και η σύσταση του Μυστηρίου.
Το ευλογημένο οικογενειακό περιβάλλον, όπου ανατραφήκαμε και ζούμε με τ’ αγαπημένα και ιερά πρόσωπα των γονέων μας, δεν είναι τόσο φυσικό και αυτονόητο, όσο ίσως το θεωρούμε. Πρόκειται για μεγάλο Μυστήριο, που σφραγίζει τον άνθρωπο απ’ την πρώτη στιγμή που εμφανίσθηκε σ’ αυτή τη γη. Η ιστορία της Δημιουργίας, της «Γενέσεως», που μας το αποκαλύπτει, είναι βαθύτατη και συμβολικότατη. Το μυστήριο του Τριαδικού Θεού με τους «υπαινιγμούς» του πληθυντικού, όπως έχουμε εξηγήσει, αποκαλύπτεται ακριβώς κατά την πλάση του ανθρώπου γενικά στο πρόσωπο του Αδάμ, αλλά και κατά την ιδιαίτερη δημιουργία της Εύας, απ’ την πλευρά του Αδάμ. Και αυτό δεν γίνεται χωρίς λόγο. Το πρώτο ζεύγος θα έχει την ίδια φύση («εξ ενός αίματος», πλευρά Αδάμ) και οι σχέσεις του θα είναι σχέσεις αγάπης και κατανοήσεως. Ο δεσμός τους δεν θα είναι μόνο βιολογικός, αλλά περισσότερο πνευματικός, ώστε να εξασφαλίζεται το ιερό έργο της αναδημιουργίας και νέων εικόνων του Θεού μέσα στους πιο καταλλήλους όρους του στοργικού και ειρηνικού οικογενειακού περιβάλλοντος.

Με την «πτώση» όμως του ανθρώπου και με την προοδευτική του απομάκρυνση από τον αγαθό Θεό η τάξη αυτή διαταράχθηκε. Την προπατορική «εστία» έβαψε το αθώο αίμα του Άβελ! Και η απομάκρυνση προχώρησε τόσο, ώστε η εικόνα του Θεού να πέσει σε αφύσικη κατάσταση (πολυγαμία, διαζύγιο κ.α.). Όλα αυτά φυσικά είχαν αντίκτυπο κακό και στους καρπούς της συζυγίας, τα παιδιά.

Χρειαζόταν λοιπόν η αναθεμελίωση και η εξασφάλιση του ιερού δεσμού από το Νέο Αδάμ, που θα έκανε την ανάπλαση του γένους του πρώτου Αδάμ. Έτσι ο Ι. η. Ι.Χ., αφού άρχισε το θαυματουργικό Του έργο ευλογώντας το γάμο της Κανά και σ’ άλλη περίπτωση δέχθηκε και ευλόγησε με στοργή και τρυφερότητα τα απλά και αθώα παιδιά, έπειτα και συγκεκριμένα νομοθέτησε και ίδρυσε το Μυστήριο. Μάλιστα η αφορμή ήταν μια πειρακτική απορία των Φαρισαίων για το αν επιτρέπεται ή όχι το διαζύγιο. Ο Κύριος τότε επανέλαβε τα λόγια του Αδάμ όταν ο Θεός του παρουσίασε την Εύα, και κατέληξε:

«Ό ουν ο Θεός συνέζευξεν άνθρωπος μη χωριζέτω» (Ματθ. 19, 6).

Στα θεία Του λόγια στηρίζεται πλέον το ισόβιο και αδιάλυτο Μυστήριο του Γάμου, που παρέδωκε στους Αποστόλους Του. Η περίπτωση του διαζυγίου είναι έσχατη «οικονομία» της Εκκλησίας σαν συγκατάβαση θεραπευτική της ανθρωπίνης αδυναμίας.

Την αποστολική εξάλλου πράξη και διδασκαλία μας διέσωσε ο Απόστολος Παύλος στην «εκκλησιολογική» του Επιστολή προς Εφεσίους. Αφού ομιλεί για την αμοιβαά αγάπη των συζύγων παραλληλίζοντας την ιερή ένωσή τους προς την ένωση του Χριστού με την Εκκλησία, καταλήγει:

«Το μυστήριον τούτο μέγα εστίν, εγώ δε λέγω εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν» (=όταν γίνεται στο όνομα του Χριστού και στους κόλπους της Εκκλησίας Του, Εφ. 5, 32).

β. Τα αισθητά σημεία και η τέλεση του Μυστηρίου.
Τα αισθητά σημεία είναι δύο: 1) η ελεύθερη συγκατάθεση των νεονύμφων και 2) η ευλογία του Ιερέως. Εξάλλου η πανηγυρική τελετή του Μυστηρίου, που ονομάζεται Στεφάνωμα, έχει μια βαθειά σε νόημα ιερολογία. Οι δεήσεις και οι ευχές επικαλούνται την ευλογία του Θεού, μνημονεύουν όλα τα ευλογημένα ζεύγη της Π.Δ. και εύχονται ευτυχία, πολυτεκνία και καλλιτεκνία:

«Μεγαλύνθητι, Νυμφίε, ως ο Αβραάμ και ευλογήθητι ως ο Ισαάκ και πληθύνθητι ως ο Ιακώβ πορευόμενος εν ειρήνη και εργαζόμενος εν δικαιοσύνη τας εντολάς του Θεού…».

γ. Η ειδική χάρη του Μυστηρίου.
Με την ευλογία της Εκκλησίας ο φυσικός δεσμός γίνεται ισόβια πνευματική ένωση ικανή με την αγιαστική και δημιουργική χάρη του Θεού να εκπληρώσει τους θείους σκοπούς του Γάμου, που είναι οι εξής:

1) Η συντήρηση και διαιώνιση του γένους γενικά και ιδιαίτερα του ορατού σώματος της Εκκλησίας με την είσοδο νέων μελών σ’ αυτή.

2) Η αλληλοβοήθεια, κατανόηση και προσωπική επικοινωνία των συζύγων με το δεσμό της αγάπης.

3) Η χαλιναγώγηση και ηθικοποίηση των επιθυμιών τους.

4) Η ανατροφή των παιδιών «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου» (Εφεσ. 6, 4), ώστε ο οίκος τους ν’ αποτελεί μία «κατ’ οίκον Εκκλησίαν» (Ρωμ. 16, 4).

δ. Η χριστιανική οικογένεια.
Είναι αυτονόητο πως ο χριστιανικός Γάμος, οι ιεροί δηλαδή σκοποί του, όπως τους περιγράψαμε, μόνο μέσα στη χριστιανική οικογένεια μπορούν να εκπληρωθούν, «εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν».

Κάπου εκεί στο ι. Εικονοστάσι του χριστιανικού σπιτιού υπάρχουν τα αγιασμένα Στέφανα, που θυμίζουν στα ιερά πλέον πρόσωπα των συζύγων την υψηλή και άγια αποστολή τους, την ισόβια ενότητα και την ανατροφή των παιδιών τους. Αυτός είναι ο σκοπός της χριστιανικής συζυγίας. Η λέξη «ζυγός» άλλοτε συνδεόταν με τον παλιό και απάνθρωπο θεσμό της δουλείας και δεν είναι εύηχη. Όταν όμως μπει μπροστά σ’ αυτή τη τόσο εκφραστική πρόθεση «συν», ο ζυγός δεν είναι ο «χαλκάς» του αφέντη, δεν είναι η καταπίεση, η στέρηση της ελευθερίας. Ο ζυγός γίνεται πρόσωπο (ο, η σύζυγος) ελεύθερο, που θεληματικά ενώνεται σε ψυχοσωματικό ισόβιο δεσμό για σκοπούς τόσο υψηλούς.

Ωστόσο, επειδή η χριστιανική κοινωνία συνυπήρξε και συνυπάρχει και με πολλούς άλλους θεσμούς κοινωνικούς, συχνά δέχεται την επιρροή τους, που αλλοιώνει το χριστιανικό χαρακτήρα του Γάμου. Εξάλλου, επειδή οι σύζυγοι παραμένουν άνθρωποι και έχουν αδυναμίες, συμβαίνει οι αδυναμίες αυτές ν’ απομονώνονται, να μεγαλοποιούνται, και τα πρώτα σύννεφα στην οικογένεια να έχουν σκοτίσει τον αίθριο ορίζοντά της. Τέλος δυσκολίες εξωτερικές, ανάγκες και άλλα συμβάντα της ζωής, αναπόφευκτα σ’ αυτόν τον κόσμο, συχνά γίνονται αφορμή και αιτία το παραμικρό να παρερμηνεύεται και όλα μαζί να κάνουν το σπίτι όχι ευχάριστο, να κάνουν τις συζυγικές υποχρεώσεις άγχος, «ζυγό» με την πρώτη έννοια.