2. Το Μυστήριο του Χρίσματος

ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ


2. Το Μυστήριο του Χρίσματος
α. Το νόημα του Μυστηρίου
Η αναγέννηση που χαρίζει το άγιο Βάπτισμα στον άνθρωπο είναι πλήρης και τελεία. Ωστόσο ο νεοφώτιστος είναι «νήπιος εν Χριστώ» και έχει ανάγκη από τη φωτεινή και ζωογόνο ατμόσφαιρα του Αγίου Πνεύματος, για να αναπνέει και να ζει τη νέα πνευματική ζωή και να καρποφορεί «τον καρπόν του Πνεύματος». Όπως λοιπόν είδαμε στο κεφάλαιο περί του Αγίου Πνέυματος, αυτή η ειδική και ποικίλη Χάρη είναι ακριβώς το έργο Του, που αρχίζει ως «σφραγίς δωρεάς» Του με το άγιο Χρίσμα.

β. Η σύσταση του Μυστηρίου.

Οι Άγιοι Απόστολοι δεν μας διέσωσαν στην Κ.Δ. ρητή μαρτυρία του Κυρίου που να «ονομάζει» και να «παραδίδει» το Μυστήριο του Χρίσματος. Μας διέσωσαν όμως και μας παρέδωσαν την πράξη, το ίδιο το Μυστήριο, και μιλούν γι’ αυτό καθαρά σαν ιδιαίτερο Μυστήριο απ’ το Βάπτισμα. Ωστόσο στους λόγους του Κυρίου: «ο πιστεύων εις εμέ, καθώς είπεν η Γραφή, ποταμοί εκ της κοιλίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος», ο ευαγγελιστής Ιωάννης εξηγεί: «τούτο δε είπε περί του Πνεύματος ου έμελλον (=που επρόκειτο) λαμβάνειν οι πιστεύοντες εις Αυτόν» (Ιαάν. 7, 38-39). Και τα όργανα, για να λάβουν «οι πιστεύοντες» το Άγιο Πνεύμα, θα ήσαν ακριβώς οι Απόστολοι του Κυρίου, που πρώτοι Το έλαβαν μετά την αποστολή Του απ’ Αυτόν. Ιδρυτής λοιπόν και του Μυστηρίου του Χρίσματος είναι ο Ίδιος ο Κύριος.

Έτσι στη Σαμάρεια, όπου είχε κηρύξει και βαπτίσει ο Διάκονος Φίλιππος, πριν μεταβούν οι Απόστολοι Πέτρος και Ιωάννης, «ούπω ην (=δεν ήταν ακόμη) επ’ ουδενί αυτών επιπεπτωκός (Πνεύμα Άγιον), μόνο δε βεβαπτισμένοι υπήρχον…» (Πράξ. 8, 16), και για το σκοπό αυτό πήγαν οι Απόστολοι. Επειδή όμως η προσωπική μετάβασή τους δεν ήταν δυνατή και εύκολη πάντοτε, καθιέρωσαν να μεταδίδεται το Άγιο Πνεύμα με το άγιο Χρίσμα-Μύρο που αυτοί και έπειτα οι Επίσκοποι ευλογούσαν, ώστε να το χρησιμοποιούν και οι Ιερείς και να «σφραγίζουν» με αυτό τους πιστούς: «… πιστεύσαντες εσφραγίσθητε τω Πνεύματι της επαγγελίας τω Αγίω, ος εστιν αρραβών της κληρονομίας ημών, εις απολύτρωσιν…» (Εφ. 1, 13-14).



γ. Τα αισθητά σημεία του Μυστηρίου.

Τα αισθητά σημεία του Μυστηρίου του Χρίσματος είναι τέσσερα: 1) το άγιο Μύρο – μίγμα λαδιού και σαράντα αρωμάτων, που δηλώνουν «αισθητά» τα ποικίλα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, 2) η Ευχή να χαρίσει ο Θεός στο βαπτισμένο «την σφραγίδα της δωρεάς του Αγίου και παντοδυνάμου και προσκυνητού Πνεύματος», 3) η χρίση των κυρίων μερών του σώματος[3] και 4) τα λόγια του Ιερέως «Σφραγίς δωρεάς Πνεύματος Αγίου. Αμήν», που συνοδεύουν τη χρίση κάθε μέρους του σώματος.

Το κύριο αισθητό σημείο, το «έλαιον» - Μύρο, καθιερώθηκε σαν αισθητό σημείο της μεταδόσεως του Αγίου Πνεύματος, επειδή ορθά θεωρήθηκε πραγματοποίηση του «τύπου» της χρίσεως με «έλαιον» των αρχιερέων, ιερέων, βασιλέων και Προφητών της Π.. Ο Κύριος άλλωστε ήταν ο «κεχρισμένος» - Χριστός (Μεσσίας), για τον Οποίον είχε προφητεύσει ο Ησαΐας: «Πνεύμα Κυρίου επ’ εμέ, ου είνεκεν έχρισέ με· ευαγγελίσασθαι πτωχοίς απέσταλκέ με, ιάσασθαι τους συντετριμμένους την καρδίαν, κηρύξαι αιχμαλώτοις άφεσιν και τυφλοίς ανάβλεψιν» (Ησ. 61, 1-2).

Έτσι με το άγιο Χρίσμα γινόμαστε μέτοχοι και κληρονόμοι των τριών αξιωμάτων του Κυρίου, αφού και οι πιστοί με το Άγιο Πνεύμα λαμβάνουν ποικίλα χαρίσματα.



δ. Η «μετάδοση» του αγίου Χρίσματος.

Όπως είπαμε και πριν, ο Ιερεύς δεν «τελεί» το Μυστήριο του Χρίσματος με την έννοια που τελεί τα άλλα Μυστήρια. Τον αγιασμό του αγίου Μύρου, σύμφωνα με την Αποστολική Παράδοση, κάνουν μόνο οι Επίσκοποι, Μάλιστα οι Έλληνες Επίσκοποι, για να εκδηλώσουν την τιμή, το σεβασμό και την ανάμνηση της πριν διοικητικής εξαρτήσεως από το Σεπτό Οικουμενικό Πατριαρχείο, παίρνουν από αυτό το άγιο Μύρο, που ευλογείται τη Μ. Πέμπτη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη και πολλούς άλλους Αρχιερείς. Η μετάδοση – χρίση από τον Ιερέα γίνεται τώρα μαζί με το άγιο Βάπτισμα μετά την ένδυση του βαπτισμένου και αφού ο Ιερεύς απαγγείλει την Ευχή που αναφέραμε. Αντίθετα, οι Ρωμαιοκαθολικοί εχώρισαν Βάπτισμα και Χρίσμα, το οποίο χορηγούν μετά το 12 έτος, όπως και τη θ. Κοινωνία, καινοτομώντας βέβαια, όπως και σε τόσα άλλα.



ε. Η ειδική χάρη του Μυστηρίου και η διατήρησή της από τον πιστό.

Η ειδική χάρη του Μυστηρίου του Χρίσματος είναι η μετάδοση στον πιστό των ποικίλων χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος, όπως τα έχουμε αναπτύξει στο ειδικό κεφάλαιο περί του Αγίου Πνεύματος, Και τα χαρίσματα αυτά έχουν λάβει όλοι ανεξαίρετα οι βαπτισμένοι πιστοί.

Υπάρχει όμως το μέγα θέμα και πρόβλημα, αν όλοι τα διατηρούν και τα αυξάνουν με τη χάρη και δύναμη επίσης του Αγίου Πνεύματος. Όσοι λοιπόν δεν έχουν «την αίσθηση της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος» μήπως μπορούν να ξαναπάρουν το Άγιο Πνεύμα με επανάληψη του Μυστηρίου του Χρίσματος; Όχι. Δεν επαναλαμβάνεται το Μυστήριο, όπως και το Βάπτισμα και η Ιερωσύνη. Επανέρχεται όμως και πάλι το Άγιο Πνεύμα, όταν ο πιστός συναισθανθεί πόσο «ελύπησε το Πνεύμα το Άγιον» (Εφ. 4, 30) με την αμέλειά του και τη ραθυμία του· όταν με την πίστη και την επίκληση του Αγίου Πνεύματος «αναζωπυρήση το χάρισμα του Θεού» (Β΄ Τιμ. 1, 6). Και ο δρόμος και ο τρόπος αυτός είναι στη διάθεση όλων, αρκεί να το θέλουν.

Εξάλλου ο Πανάγαθος Κύριος για το λόγο αυτό μας διαθέτει και άλλα δύο σπουδαιότατα μέσα της θείας Χάριτος: τα Μυστήρια της θ. Ευχαριστίας και Μετανοίας, που θα αναπτύξουμε στη συνέχεια.